Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh là một tiểu thuyết dành cho
thanh thiếu niên của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, xuất bản lần đầu tại Việt Nam vào
ngày 9 tháng 12, 2010 bởi NXB Trẻ, với phần tranh minh họa do Đỗ Hoàng Tường thực
hiện. Đây là một trong các truyện dài của Nguyễn Nhật Ánh. Tác phẩm như một tập
nhật kí xoay quanh cuộc sống của những đứa trẻ ở một vùng quê Việt Nam nghèo
khó, nổi bật lên là thông điệp về tình anh em, tình làng nghĩa xóm và những tâm
tư của tuổi mới lớn. Theo Nguyễn Nhật Ánh, đây là lần đầu tiên ông đưa vào truyện
của mình những nhân vật phản diện, đặt ra vấn đề đạo đức như sự vô tâm hay cái
ác.
Câu chuyện là những trang nhật kí về cuộc sống thường ngày
và tâm tư của cậu bé Thiều đang là học sinh lớp 7 ở vùng quê nghèo và cậu em
trai tên Tường. Tường thích đọc những câu chuyện cổ tích, là cậu bé hiền lành,
dễ thương và tốt bụng, sống nội tâm, cậu đặc biệt rất thích bắt côn trùng, thậm
chí cậu còn có một con cóc dưới gầm giường tên là "Cu Cậu". Trong khi
đó, Thiều lại là con người hướng ngoại, khá tinh quái, nhiều lần vô tình để em
mình chịu tai bay vạ gió vì trò nghịch của mình, Thiều cũng là một con người hẹp
hòi, tuy nhiên, cậu lại vô cùng thương em và là con người hào hiệp. Cả hai anh
em Thiều, Tường thả hồn vào những trò chơi ấu thơ và gầy dựng nên cho chính
mình những cảm xúc, kỉ niệm đáng nhớ, thuần khiết về một thời tuổi thơ không thể
quay lại. Truyện cũng mở rộng ra mối quan hệ giữa hai anh em và những người dân
trong ngôi làng, có bé Mận là người Thiều thầm thương cảm, có người thầy giáo
hai nóng tính và có chú Đàn mất tay với tình yêu trong sáng của chú và chị
Vinh, thậm chí còn có cả nhân vật phản diện là Sơn hay gây ra những xích mích, ẩu
đả với Thiều. Ba của Thiều được miêu tả là một người giảo hoạt và được dân làng
yêu mến nhưng hay nổi cáu và thường xuyên đánh đòn hai anh em vì nhiều lí do,
trong khi mẹ cậu tỏ ra dịu dàng với các con hơn dù bà cũng không tránh khỏi việc
trách mắng khi các con làm điều sai quấy. Truyện kết thúc bằng hình ảnh cậu em
trai Tường tìm thấy công chúa là bé Nhi đang đứng trên đồng cỏ rải đầy hoa
vàng.
Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh đã được tái bản ngay trong
ngày phát hành đầu tiên với tổng số bản in lên đến hơn 20.000 bản, và cũng là
cuốn sách bán chạy nhất Việt Nam năm 2010. Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh được
chuyển thể thành phim điện ảnh cùng tên công chiếu vào tháng 10 năm 2015 với
doanh thu phòng vé rất cao và đây được nhiều sự chú ý trong giới điện ảnh. Và
cũng nhờ bộ phim, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh lại một lần nữa được trở thành
quyển sách bán chạy nhất trong Hội sách Hà Nội năm 2015. Tính đến tháng 10 năm
2015, tác phẩm đa trải qua 28 lần tái bản với tổng ấn phẩm là 130.000 bản.